درمان سرطان ریه با اپدیوو

نام ژنریک:نیولوماب nivolumab
شرکت سازنده: Bristol-Myers Squibb
کشور سازنده: امریکا
شکل دارویی: ویال 40 و 100 میلیگرم

اپدیوو(Opdivo) یک مونوکلونال آنتی بادی است که در درمان سرطان های پیشرفته ریه و پوست و .... به کار می رود که در سال ۲۰۱۵ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا FDA برای سرطان ریه تایید شده است و بعد از آن نیز برای سرطان های دیگر مورد تایید قرار گرفته است.
شانس بقای بیماران برای مصرف کنندگان اپدیو بسیار بیشتر از درمان های قبلی است ولی جالب تر اینکه نسبت به کیترودا بازهم نسبت کمتری دارد و کیترودا در این مورد (افزایش طول عمر بیماران) با درصد قابل توجهی در مقام بالاتر قرار گرفته است. (۶۹.۴درصد در مقابل ۴۹.۴  درصد). ولی در نهایت استفاده از اوپدیوو یا کیترودا با توجه به علائم بالینی و نتیجه آزمایشات بیمار توسط پزشک تشخیص داده می شود.
اپدیوو و کیترودا  جزو داروهای هدف درمانی (targeted therapy) هستند که سلول‌های T را تقویت می کنند و توسط بلوک کردن  رسپتورهای  pd1 پاسخ سیستم ایمنی را بر ضد سلول‌های سرطانی بیشتر می کند که  این کار باعث نابود شدن سلولهای سرطانی یا کند شدن رشد آن ها می شود.
در یک بررسی بر روی بیماران مبتلا به سرطان ریه در سلولهای غیر کوچک، بیماران به دو دسته تقسیم شدند: گروه اول  با اپدیوو و گروه دوم با دوسه تاکسل (docetaxel) درمان می شدند.
نتیجه بررسی ها نشان داد که در گروه درمان با اپدیو میزان بقا ۲۷ درصد از گروه دوسه تاکسل بیشتر بود و بیماران این گروه طول عمر بیشتری نیز از گروه دوسه تاکسل داشتند.
همچنین در تحقیق دیگری بیماران مبتلا به سرطان سلول های سنگفرشی سر و گردن به دو دسته تقسیم شدند سری اول از داروی اپدیوو و گروه دیگر درمان های استاندارد را دریافت کردند پس از یک سال در گروه اپدیوو ۳۶ درصد در قید حیات بودند در صورتی که در گروه دیگر فقط ۱۷ درصد در قید حیات بودند.

چگونگی عملکرد اپدیوو(Opdivo) در بدن

  قبل از اینکه عملکرد نیولوماب (nivolumab) یا اپدیو را بررسی کنیم باید بدانیم ایمونوتراپی(Immunotherapy) یا ایمنی درمانی در سرطان چیست؟ ایمنی درمانی که به آن درمان بیولوژیک یا درمان هدفدارtarget therapy هم گفته می شود به این معنی است که داروی مصرفی سیستم ایمنی و سلولهای T را تقویت می کند به شکلی که سلول های سرطانی را بهتر شناسایی و نابود کند و تاثیر بسیار کمتری روی سلول های خود بدن نسبت به درمان های قبلی می گذارد.
درمان های کنونی بر پایه این حقیقت استوار شده اند که سلول هایی که سریع تقسیم می شوند را نابود میکند متاسفانه بعضی از سلول های داخل بدن نیز به مانند سلول‌های سرطانی تقسیم سریع دارند و همین موضوع باعث تداخل در در کار دارو و ایجاد عوارض جانبی زیادی می شود.  ولی ایمونوتراپی باعث شده است که سیستم ایمنی بین سلول های سرطانی و سلول های خود بدن که تقسیم سریع دارند افتراق قائل شود.
بنابراین به سلولهای خود بدن آسیب خیلی کمتری می رسانند که منجر به عوارض جانبی کمتری نسبت به درمانهای قبلی می شود.

 موارد مصرف اپدیو

- سرطان ریه در سلول های غیر کوچک نوع متاستاتیک پیشرفته یا بعد از درمان با داروهای حاوی پلاتینیوم
- سرطان سلول های سنگفرشی سر و گردن
- ملانوما متاستاتیک یا غیر قابل جراحی در ترکیب با داروی یرووی Yervoy
- سرطان سلول های کلیوی به همراه داروی یرووی Yervoy
- سرطان سلول های کبدی
- لنفوم هوچیکن

روش مصرف اپدیوو

  معمولاً این دارو به میزان ۲۰۰ یا ۲۴۰ میلی گرم طبق تجویز پزشک معالج به صورت تزریق وریدی (داخل سرم) در طول ۳۰ تا ۶۰ دقیقه هر ۲ یا ۴ هفته یک بار تجویز می گردد.

مدت زمان مصرف

تا زمانی که اپدیو برای بیماری شما سودمند باشد پزشک شما آن را ادامه خواهد داد مگر این که نتوانید آن را تحمل کنید بیمارانی که اپدیو را بعد از جراحی ملانوما استفاده می کنند معمولاً تا یکسال مصرف این دارو را باید ادامه دهند.

عوارض جانبی اپدیوو یا نیولوماب

در اکثریت افراد تعداد کمی از این عوارض بروز می‌کند و باید توجه شود که همه عوارض به صورت یکجا در یک نفر بروز نخواهد کرد عوارض دارو چند روز پس از تزریق به تدریج از بین خواهد رفت .
راه های زیادی برای کم کردن یا پیشگیری از عوارض جانبی وجود دارد که در صورت نیاز، پزشک متخصص به شما توصیه خواهد کرد.
عوارض جانبی شایع
 -خستگی
- لمفوسیتوپنی (کاهش تعداد گلبول های سفید)
- کاهش سدیم خون
 - کوتاه شدن ریتم تنفس
 - دردهای عضلانی اسکلتی
 - کاهش اشتها
 - سرفه
عوارض کمتر شایع
-تهوع
-کم خونی
 -یبوست
-افزایش کراتینین سرم
- کولیت
-کاهش  پتاسیم خون
 -کاهش منیزیم خون
 -افزایش کلسیم خون
 -استفراغ
 - ورم
 -تب
-راش جلدی
 -دردهای شکمی
-درد سینه
-کاهش وزن
 -درد مفاصل
 -خارش

هشدار مصرف

1- قبل از شروع به درمان با اپدیو (Opdivo)، کلیه داروهای مصرفی خود شامل داروهای نسخه ای، بدون نسخه، ویتامین ها و داروهای گیاهی که مصرف می کنید را به اطلاع پزشک متخصص برسانید.
2- در زمان درمان با این دارو هیچگونه واکسیناسیون یا ایمونیزاسیون، بدون اطلاع پزشکان انجام ندهید.
3- اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید حتما پزشک خود را مطلع کنید و اگر مادر شیرده هستید به هیچ وجه نباید به نوزادان شیر بدهید.
4- حتی آقایان وقتی این دارو را مصرف می کنند به هیچ وجه نباید برنامه‌ای برای بچه دار شدن داشته باشند حتی تا پنج ماه بعد از قطع دارو.

توصیه های لازم به بیماران در طول درمان با اپدیوو

- اپدیو یا نیولوماب ممکن است باعث تغییرات موقتی در بینایی، سرگیجه و خستگی شود اگر هر کدام از این علائم را داشتید در موقع رانندگی و کار با ماشین آلاتی که نیاز به دقت دارند حتماً احتیاط کنید.
-  نسبت به قبل دست هایتان را بیشتر بشویید.
- از انجام ورزش ها و فعالیت هایی که ممکن است منجر به صدمه یا زخم در بدن شود خودداری نمایید.
- برای کم کردن تهوع ناشی از مصرف دارو بهتر است وعده های بیشتر و مقادیر کمتر غذا بخورید و از آبنبات های مکیدنی یا آدامس استفاده کنید.
- اگر اسهال داشتید می توانید با تغییر رژیم غذایی آن را کاهش دهید.
- حتما از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس هایی بپوشید که سطح بدنتان را بپوشاند.
- اگر مشروبات الکلی مصرف می کنید باید مصرف آن را قطع کنید یا به حداقل برسانید.
- بیشتر استراحت کنید.
- در صورت بروزعوارض جانبی در زمان مصرف دارو، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

 

گردآوری و تنظیم: دکتر رزا ابوالقاسم