دیابت به اعصاب هم آسیب می‌رساند
24 مهر 1396
10 دقیقه
دیابت به اعصاب هم آسیب می رساند
نوروپاتی دیابتی یک اختلال عصبی ناشی از دیابت است. علائم نوروپاتی شامل بی حسی و گاهی درد در دستها یا پاها است. آسیب عصبی ناشی از دیابت همچنین می تواند باعث مشکلات اندام های داخلی مانند دستگاه گوارش، قلب و ارگان های جنسی شده و منجر به سوءهاضمه، اسهال یا یبوست، سرگیجه، عفونت مثانه و ناتوانی جنسی گردد. در بعضی موارد، نوروپاتی به طور ناگهانی به وجود می آید و باعث ضعف و کاهش وزن می شود. همچنین نوروپاتی دیابتی ممکن است باعث افسردگی در بیمار گردد. اگرچه در حال حاضر یکسری روش های درمانی برای نوروپاتی دیابتی موجود است، ولی هنوز برای فهم چگونگی تأثیر دیابت بر اعصاب و رسیدن به روش های درمانی مؤثرتر برای این عارضه، تحقیقات بیشتری نیاز است.
علت ایجاد نوروپاتی دیابتی چیست؟
وقتی که گلوکز (قند موجود در خون) وارد سلول های عصبی شما می شود موجب ساخته شدن مولکول های بزرگی می شود که یکی از آنها سوربیتول است. این مولکول ها علاوه بر این که نمی توانند به راحتی از سلول خارج شوند منجر به جذب آب به این سلول ها نیز شده و باعث می شوند که این سلول ها بزرگ تر شوند.
سلول های بزرگ ممکن است برای زندانیان خوب باشند ولی برای بدن شما چیز خوبی نیستند! چون این سلول های بزرگ عصبی توسط غلاف محکم میلین که اطراف آنها را می پوشاند، فشرده می شوند. مثل اینکه سعی کنیم گوجه فرنگی های بیشتری را داخل قوطی کنسرو کوچکی جا بدهیم؛ نهایت این خواهد شد که گوجه فرنگی ها می ترکند. به همین ترتیب سلول های عصبی ما نیز سرانجام در اثر تورم زیاد و فشاری که همزمان تحمل می کنند، دچار آسیب خواهند شد.
نشانه های نوروپاتی دیابتی چیست؟
علائم نوروپاتی دیابتی متفاوت است. کرختی و گزگز کردن پاها اغلب اولین نشانه است. برخی افراد ممکن است علائم خاصی نداشته باشند، درحالی که دیگران به شدت دچار مشکل شوند. نوروپاتی ممکن است درد و حساسیت به درد را در فرد ایجاد کند. اغلب علائم در ابتدا خفیف هستند و ازآنجایی که بیشتر آسیب های عصبی پس از گذشت یک سال اتفاق می افتد، علائم خفیف ممکن است برای یک مدت طولانی در فرد دیده شود. در برخی از افراد، خصوصاً افراد مبتلابه نوروپاتی کانونی، شروع درد ممکن است ناگهانی و شدید باشد.
نوروپاتی دیابتی چه عوارضی برای فرد مبتلا ایجاد خواهد کرد؟
این اختلال مربوط به عصب های بلند است که افراد دیابتی معمولاً به آن مبتلا می شوند، مثل وقتی که آنها نمی توانند پاهای خودشان را به طور طبیعی حس کنند که این حالت را اختلال عصبی جوراب و دستکش می نامند. در این حالت شخص مبتلا حس مربوط به تمام مناطقی که توسط جوراب و یا دستکش پوشیده می شوند را از دست می دهد. آسیب عصبی محیطی یکی از عوامل اصلی زخم پای دیابتی است که می تواند در بعضی از افرادی که دیابت خود را به خوبی کنترل نمی کنند منجر به قطع عضو شود! اگر نمی توانید پای خود را حس کنید به احتمال زیاد به آنها صدمه خواهید زد و در محل ضایعه دچار عفونت می شوید.
آیا می توان از نوروپاتی دیابتی پیشگیری کرد؟
اخیراً یک مطالعه ۱۰ ساله بالینی که شامل ۱۴۴۱ داوطلب مبتلا به دیابت وابسته به انسولین (IDDM) بود توسط موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیه انجام شد. این مطالعه ثابت کرد که حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی تا حد زیادی از شروع و پیشرفت بیماری های عصبی ناشی از دیابت، پیشگیری خواهد کرد. انجمن کنترل و پیشگیری از عوارض دیابت (DCCT) دو گروه از داوطلبان را مورد مطالعه قرار داد: افرادی که تحت کنترل معمول دیابت قرار گرفتند و دسته دوم افرادی که به شدت دیابت خود را مدیریت می کردند. افرادی که در گروه مدیریت فشرده قرار داشتند، روزانه تزریق چندین واحد انسولین یا استفاده از پمپ انسولین را انجام می دادند و حداقل چهار بار در روز میزان گلوکز خون خود را کنترل می کردند تا سطح قند خونشان را به حد نرمال برسانند. پس از ۵ سال، تست عملکرد عصبی نشان داد که خطر آسیب عصبی در گروه کنترل شدید ۶۰ درصد کاهش یافته بود. افرادی که در گروه درمان استاندارد قرار داشتند، سطح متوسط قند خون آنها بالاتر بود و لذا میزان ابتلا به نوروپاتی نیز در آنها بیشتر بود. اگرچه تحقیق DCCT فقط بیماران مبتلا به IDDM را شامل می شود، اما محققان بر این باورند که افراد مبتلا به دیابت غیر وابسته به انسولین نیز از کاهش سطح قند خون خود منفعت خواهند برد و می توانند از بروز نوروپاتی دیابتی پیشگیری کنند.
برای اطلاع از روش های مختلف درمان دردهای دیابتی و رفع مشکلات ناشی از نوروپاتی دیابتی مقاله "درمان درد های دیابتی - نوروپاتی دیابتی و درمان آن" را بخوانید.